In februari was ik aanwezig bij een internationale conferentie die geheel in het teken stond van XBRL. Met een divers publiek afkomstig uit verschillende landen gingen we enthousiast aan de discussies over XBRL als standaard voor dataverkeer met de overheid. Opvallend was dat de meeste lezingen en discussies over het proces rondom XBRL uitweiden en niet gaan over de technologie en implementatie van de standaard. Ik merk vaak als het over XBRL gaat, dat de inhoudelijke kennis ontbreekt en het gesprek over XBRL wordt niet gevoerd vanuit de praktijk. Terwijl dat gesprek over praktijk en implementatie keihard nodig is…..

Een business case uit de praktijk

XBRL is de nieuwe (verplichte) standaard voor dataverkeer met de overheid, het is een standaard die internationaal uniform moet zijn. Op het XBRL congres raakte ik in gesprek met een collega softwareleverancier uit Ierland. Zij hebben zich inhoudelijk verdiept in de XBRL standaard en voor één van hun klanten getracht een effectieve softwareoplossing te maken voor implementatie en gebruik van de standaard. Ik was in gesprek met één van de XBRL specialisten van Vizor Software die mij vertelde: “iedereen zegt dat XBRL een internationale standaard is, maar nergens wordt een kwalificatie aangegeven over hoe bruikbaar de standaard is”. Zij zijn de bruikbaarheid via hun business case gaan testen en moesten tot de conclusie komen dat de XBRL standaard zo complex is dat het veel te kostbaar wordt om te implementeren. Maar op het congres, en ook in Nederland wordt door de autoriteiten steeds benadrukt dat XBRL eenvoudig te implementeren is. Wat is realiteit, is het eenvoudig of complex?

Complexiteit binnen de XBRL standaard

De business case van mijn Ierse collega's is een teken aan de wand. De XBRL standaard biedt een aantal mogelijkheden. Wanneer deze opties eenvoudig en uniform zijn over een langere periode heen, wordt het gemakkelijker om een standaard software oplossing voor de praktijk te ontwikkelen. Het probleem is dat sinds de lancering van de standaard er elk jaar nieuwe (complexe) opties en mogelijkheden bijkomen. Daarnaast worden de berichten binnen de standaard elk jaar vernieuwd, ook als die inhoudelijk niet veranderen! Dit is wat XBRL in de kern zo complex en kostbaar maakt om te implementeren.

Je kunt geen standaard software oplossing maken voor een standaard die elk jaar veranderd. Dit maakt standaard software ontwikkelen bij voorbaat onmogelijk. Voor XBRL is er dus elk jaar een update nodig, ook al verandert er niets. Hoe kan dit beter als je dit vraagstuk vanuit de praktijk benaderd?

Winst boeken met standaardberichten

De huidige XBRL standaard is met name door accountants bedacht. Beter zou het zijn als de accountants zich zouden beperken tot het definiëren van de functionele behoefte op basis van gegevensmodellen met business terminologie. Om daar een generieke, goed werkende technische standaard van te maken zijn onafhankelijke IT-ers nodig die verstand hebben van elektronische berichtuitwisseling.

Gekeken naar de praktijk kunnen we enorm veel winst boeken als er berichten worden gemaakt die vijf à tien jaar hetzelfde blijven. Ik geloof dat de standaard hierdoor een stuk werkbaarder en begrijpelijker wordt. Laten we een degelijke basis bepalen en die eerst eens een aantal jaren gaan gebruiken met elkaar. Dan zijn veel meer organisaties in staat om aan te sluiten. Het wordt financieel haalbaar omdat er standaard software oplossingen ontwikkeld kunnen worden en er kan meer expertise op het gebied van XBRL ontwikkeld worden. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van open source software en heldere implementatie voorbeelden die de overheid beschikbaar zou kunnen stellen.

De overheid heeft de middelen om te investeren in het ontwikkelen van kennis over XBRL, maar veel van de organisaties in Nederland die moeten aansluiten op de standaard hebben dat niet. Er is enorme behoefte aan vereenvoudiging en de mogelijkheid voor betaalbare oplossingen om XBRL te implementeren. De overheid zou daarom moeten investeren in de ontwikkeling van inhoudelijke kennis over XBRL en in open source oplossingen voor de praktijk.